آیه 25 سوره واقعه

لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا تَأْثِيماً «25»

بعد بيان فرمايد منزه بودن بهشت از اخلاق رذيله و قبايح و شنايع را كه:

لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً: نشنوند در بهشت سخن بيهوده كه هيچ فايده بر آن مترتب نشود، يا بانگ و فرياد و سوگند به دروغ استماع نكنند، يا هرزه نگويند در شرب خمر، چنانچه در شرب خمر دنيا گويند، وَ لا تَأْثِيماً: و نه نسبت دادن به اثم يعنى سخن گفتن كه موجب گناه باشد مانند فحش و دشنام و غيبت و ناسزا.

يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ «17» بِأَكْوابٍ وَ أَبارِيقَ وَ كَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ «18» لا يُصَدَّعُونَ عَنْها وَ لا يُنْزِفُونَ «19» وَ فاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ «20» وَ لَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ «21»

وَ حُورٌ عِينٌ «22» كَأَمْثالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ «23» جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ «24» لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا تَأْثِيماً «25» إِلاَّ قِيلاً سَلاماً سَلاماً «26»

ترجمه‌

ميگردند گرد ايشان كودكانى كه هميشه بحال خوبى باقى هستند

با قدحها و تنگهاى بلور دسته‌دار و جامى از شراب ناب‌

نه سر درد ميگيرند از آن و نه مست ميشوند

و ميوه از آنچه اختيار نمايند

و گوشت پرنده از آنچه ميل كنند

و زنانى سفيد پوست سياه چشم‌

چون مرواريد در صدف پنهان‌

بجهت پاداش در مقابل آنچه ميكردند

نميشنوند در آن سخن بيهوده و نه نسبت بگناهى را

مگر گفتار سلام سلام را.

جلد 5 صفحه 128

تفسير

مقرّبان درگاه الهى كه در آيات سابقه شروع به بيان احوالشان شد پيشخدمت‌هائى دارند كه براى انجام اوامر ايشان حاضر و در اطراف تختهاى مرصع آنان در گردشند و مستفاد از بعضى روايات آنست كه آنها اطفالى هستند از اهل دنيا كه ثواب و گناهى نداشتند و خداوند در بهشت آنها را خدمتگزاران مقرّبان درگاه فرموده براى آنكه خدمت آنها گواراتر است و آنها هميشه بحال طراوت و تازگى باقى ميباشند و قمّى ره مخلّدون را بمسوّرون تفسير فرموده يعنى داراى سوار و دست‌بند و در روايت نبوى باطفال مشركين مخصوص شده‌اند و بعضى آنها را غلمان بهشتى دانسته‌اند و در هر حال اينها با ظرفهائى از قبيل قدح‌ها و تنگهاى دسته‌دار برّاق و جامها نوشابه و شراب طهور بهشتى را كه نه خمار و دردسر ميآورد و نه مستى و زوال عقل سقايت مينمايند براى ايشان و هر نوع ميوه‌ئى را كه خواسته باشند و هر قسم كباب جوجه و مرغى را كه مايل باشند فورا در دسترسشان قرار ميدهند و حاضر ميكنند نزدشان در قدح‌ها و در آنجا براى ايشان زنان سفيد پوست دست نخورده آهوى چشمانى هستند كه در لطافت و صفاء و بكارت و بهاء مانند مرواريدهاى تازه از صدف بيرون آمده‌اند و بالاتر از همه آنكه تمام اينها را مستحقند كه بايشان داده شوند بپاداش اعمال صالحه و براى تحصيل علم و معرفتى كه در دنيا نموده‌اند و آنجا صحبت لغو و بيهوده و چرند و بى‌اساس بهيچ وجه وجود ندارد كه كسى بزند يا بشنود و همچنين دروغ و غيبت و فحش و افترا و تهمت آنجا نيست آنجا فقط سلام و تعارف و تحيّت و خير مقدم و مباركباد بسلامتى و دوام نعمت رواج است كه با يكديگر معمول ميدارند و كلمه سلاما مفعول قيلا يا بدل يا صفت آنست و تكرار آن براى اشاره بافشاء سلام و كثرت وقوع آن در خارج است.

لا يَسمَعُون‌َ فِيها لَغواً وَ لا تَأثِيماً «25» إِلاّ قِيلاً سَلاماً سَلاماً «26»

لا يَسمَعُون‌َ فِيها لَغواً وَ لا تَأثِيماً لغو كلمات‌ بيهوده‌ و بيفايده‌ ‌است‌ و تأثيم‌ ‌از‌ اثم‌ كلمات‌ زشت‌ و قبيح‌. بالجمله‌ الفاظ صادره‌ ‌از‌ انسان‌ سه‌ قسم‌ ‌است‌ حسن‌ كلمات‌ مفيده‌ چه‌ حسن‌ صرف‌ ‌باشد‌ چه‌ حسن‌ مطلق‌ و قبيح‌ چه‌ قبيح‌ صرف‌ و چه‌ قبيح‌ مطلق‌ لغو چه‌ لغو صرف‌

جلد 16 - صفحه 397

و چه‌ لغو مطلق‌ چهار قسم‌ اخير ‌در‌ بهشت‌ نيست‌ ولي‌ دو قسم‌ اوّل‌ بلكه‌ مي‌توان‌ ‌گفت‌ همان‌ قسم‌ اوّل‌ كلام‌ حسن‌ صرف‌ ‌به‌ قرينه استثناء.

إِلّا قِيلًا سَلاماً سَلاماً تكرار سلام‌ اشاره‌ ‌به‌ سلام‌ و جواب‌ سلام‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌هر‌ دو سلام‌ ‌است‌ و صيغ‌ سلام‌ چهار ‌است‌: سلام‌ عليك‌، ‌السلام‌ عليك‌، سلام‌ عليكم‌، ‌السلام‌ عليكم‌‌-‌ و صيغ‌ جواب‌ ‌اينکه‌ چهار ‌است‌ بعلاوه تقديم‌ عليك‌ و عليكم‌ ‌بر‌ ‌السلام‌.

(آیه 25)- هفتمین و آخرین نعمت آنها که جنبه معنوی دارد این است که: در آن (باغهای بهشتی) نه لغو و بیهوده‌ای می‌شنوند، نه سخنان گناه آلود» (لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَأْثِیماً).

نه در آنجا دروغ و تهمت و افترا وجود دارد، و نه استهزا و غیبت، نه کلمات نیش‌دار، نه تعبیرات گوش خراش، نه سخنان لغو و بیهوده و بی‌اساس، هر چه هست در آنجا لطف و صفا و زیبائی و متانت و ادب و پاکی است و چه عالی است محیطی که سخنان آلوده در آن نباشد.